dinsdag, oktober 3, 2023

Sportpark Schoonenberg – Historie

Tijdens de Tweede Wereldoorlog verjaagt de Duitse bezetter VSV en Stormvogels van hun speelterreinen op De Kikvorsch in IJmuiden en neemt het gebied op in haar oorlogsplannen. Beide clubs zoeken tijdens de oorlogsjaren en de periode er direct na noodgedwongen hun heil buiten de gemeente Velsen.

In 1946, na het einde van de oorlog, gaat de gemeente Velsen over tot aankoop van de buitenplaats Schoonenberg, waarbij het direct in de bedoeling ligt om de bijbehorende gronden te gaan benutten voor sportbeoefening. In het gemeenteblad van 29 oktober 1946 wordt gesproken over ‘de noodzaak van het aanleggen van sportvelden en een eenvoudige accommodatie’.

De geschiedenis van het landgoed Schoonenberg gaat terug naar de 17e eeuw. Een zekere Johan Verloo is, voor zover nu bekend, de eerste bezitter en waarschijnlijk de grondlegger van het landgoed in Driehuis, op de grens van Velsen. Daarna komt het landgoed in handen van achtereenvolgens Herman Rendorp, Cornelis Engelbertz Graafland, Lucas Trip en Nicolaas Pieter Rendorp. Later volgt ook eigendom door de Familie Boreel en Baron F.W.C.H. van Tuyll van Serooskerken. In de Tweede Wereldoorlog nestelt de bezetter zich op Schoonenberg; het landgoed wordt het commandocentrum voor Festung IJmuiden, onderdeel van de Atlantikwall. In het parkbos verrijzen commandobunkers en verdedigingswerken, welke tot op de dag van vandaag zijn terug te vinden.

Op 27 maart 1948 is het zover, het Gemeentelijk Sportpark Schoonenberg wordt officieel geopend met een wedstrijd tussen VSV en Stormvogels. Het duel tussen de nieuwe hoofdbewoners wordt afgetrapt door burgemeester Kwint. Stormvogels wint de wedstrijd met 2-1 door doelpunten van Jan Luppens en Co van Opbergen, terwijl voor VSV Gerrit van der Lugt het net laat bollen. Het wedstrijdaffiche geeft een mooi tijdsbeeld; volwassenen betalen een gulden, terwijl de ‘jongens’ tot veertien jaar voor het bekende kwartje binnenstaan.

Op deze openingsdag is de nieuwe staantribune aan de Oost-zijde reeds klaar voor gebruik. Achter beide doelen liggen dan nog slechts zandhopen, waarop spoedig staantribunes moeten verrijzen. Aan de West-zijde staat een hele kleine overdekte zittribune, die al snel het vogelkooitje wordt genoemd. Oorspronkelijk was voor het stadion op Sportpark Schoonenberg een sintelbaan gepland, maar hier werd vanafgezien.

Staantribune Oost bij opening Schoonenberg, 27 maart 1948
De kleine overdekte zittribune op West, in gebruik genomen bij opening Schoonenberg op 27 maart 1948
Aftrap openingswedstrijd door burgemeester Menzo Kwint, 27 maart 1948

Reeds een half jaar later, in september 1948, worden twee extra (onoverdekte) zittribunes aan weerszijden van het ‘vogelkooitje’ op West geplaatst, welke zorgen voor 1600 extra zitplaatsen. De successen van VSV in het seizoen 1948/49 leiden tot groeiende belangstelling en precies een jaar na de opening van het sportpark volgt de ingebruikname van een verdere uitbreiding. Achter beide doelen zijn de zandhopen verworden tot staantribunes van beton; en aan de West-zijde is het ‘vogelkooitje’ gesloopt en loopt de zittribune nu over de volledige lengte van het veld door, met in het middenstuk tevens een kleine overkapping.

Bij gebrek aan hout en staal na het einde van de Tweede Wereldoorlog werd de eerder al gewenste overkapping van de zittribune uitgesteld, maar in de zomer van 1954 wordt dit alsnog uitgevoerd. De hoofdtribune heeft nu de vorm die het voor ruim een halve eeuw zal behouden.

De ontwikkeling van Sportpark Schoonenberg sinds de opening in 1948. Inclusief stadion- en wedstrijdfeiten.
Twee extra zittribunes naast het ‘vogelkooitje’ op West, in gebruik genomen op 19 september 1948
Zittribune West na sloop ‘vogelkooitje’ en doortrekken andere zittribunes, inclusief kleine overkapping, maart 1949
Zandheuvel op Noord kort voordat op Noord en Zuid betonnen staantribunes tribunes worden gebouwd, januari 1949
Volledige overkapping van de zittribune West, juni 1954

Het vroege succes van Telstar in haar eerste jaar leidt wederom tot veel toeloop en met een groeiend aantal auto’s op de wegen wordt daarom in 1964 het grote parkeerterrein uit de grond gestampt. Dit parkeerterrein komt te liggen langs de Minister van Houtenlaan, die op dat moment ook net is aangelegd.

Tijdens het successeizoen 1974/75 krijgt de dan nog staantribune op Oost een volledige overkapping, waarna er in 1981 lichtmasten in het stadion worden geinstalleerd. Dit kunstlicht leidt in eerste instantie tot klachten van de scheepvaart op het Noordzeekanaal, zodat er snel naar de afstelling moet worden gekeken. In 1979 promoveert buurman VV IJmuiden naar de hoogste klasse van het amateurvoetbal, waarna ook zij enige tijd de thuiswedstrijden in het stadion zullen spelen.

In 1999 wordt de staantribune op Oost omgebouwd tot een zittribune. Door achterstallig onderhoud en verscherpte regelgeving worden de betonnen staantribunes achter de doelen in de loop van de jaren negentig voorgoed gesloten. Bij aanvang van de nieuwe eeuw kent Schoonenberg dus enkel nog zitplaatsen.

Aanleg parkeerplaats Minister van Houtenlaan, 1964
Overkapping staantribune Oost, begin 1975
Installatie lichtmasten, 1981
Verbouwing staantribune Oost tot zittribune, 1999

In 2009 verschijnt er een compleet nieuwe hoofdtribune aan de West-zijde, waar de oude houten zittribune plaats heeft moeten maken. De bijgebouwen aan de West-zijde gaan ook plat, enkel het Pavljoen en een voormalig schuurtje blijven overeind. Tata Steel, het vroegere Hoogovens, wordt naamsponsor van het flink vernieuwde stadion, dat Tata Steel Stadion gaat heten. Een jaar later wordt er op de Zuid-zijde een kleine staantribune toegevoegd aan het stadion.

Afbraak houten zittribune West, 2008
Bouw nieuwe zittribune West, 2009
Opening nieuwe zittribune West, 2009
Aanleg kunstgrasveld, 2015

In 2019 -niet lang voor het begin van de Corona-crisis- presenteert Telstar plannen voor verdere ontwikkeling van het stadion in de periode 2020-2026. De intentie is om in eerste instantie achter de tribune aan de Oost-zijde een verhoogde promenade te creeren, met daarop verkoop- en servicepunten en eronder een nieuw supportershome. Plannen voor de langere termijn behulsen zittribunes met faciliteiten aan de Zuid-zijde en de Noord-zijde, uitbreiding van de faciliteiten in en rondom de hoofdtribune en het vervangen van het in 2015 geplaatste kunstgras door natuurgras.

Eind 2020 verbindt het regionale bedrijf BUKO zich als nieuwe naamsponsor van wat dan het BUKO Stadion gaat heten. In 2022 plaatst Telstar aan de Noord-zijde een ‘noodtribune’ die in voorliggende seizoenen al enkele malen was gehuurd en vanaf dit moment dus permanent een plek zal hebben.

Concept tekening van Sportpark Schoonenberg horend bij de plannen 2020-2026